KONTRPLAK
Deniz araçları inşasında 2.Dünya Savaşı başında kullanılmaya başlandı. Sıkıştırılmış kereste kırpıklarından (daha doğru bir anlatımla yonga) elde edilen 1-2 mm tabakaların çaprazlama şekilde üst üste yapıştırılmasından elde edilen kontrplaklar hem tekne içinde bağlantı perdelerinde, hem güverte yapımında hem de borda olarak kullanıldı.
Bordalarda kullanımı başlangıçta göze hiç de hoş gelmeyen çeneli teknelerle başladı. Ancak tasarımcılar hızla çeneli teknelere adapte olup, hafifliğinden dolayı üstün performanslı tasarımlar geliştirmekte gecikmediler.
Geleneksel inşa, aslolan yapısal sağlamlığı ve sızdırmazlığı sağlayan kalafatlamayı mecbur kılar. Sonradan takip edecek çağdaş yapım tekniklerinden önce kontrplak, tüm bu zorlukları ortadan kaldırarak 50?li ve 60?lı yıllarda geniş kitlelerin denizle buluşmasında en önemli malzeme olmuştur.
Kontrplakın uygulamadaki başarısı ve tekne yapımında vazgeçilmezliği günümüzde de polyester teknelerin iç perdelerinde ve değişik yerleşimlerinde kullanılmaktadır.
Hatta bazı tasarımcıların planlarında bodoslama - salma kasası - omurga lamine edilmiş çok katlı kontrplaktan elde edilmekte bu alt yapı üzerine yine kontrplaktan eğriler ve ayna konmakta tüm bu iskelet yine kontrplaktan bindirme kaplamalarla bitirilmektedir. Böylece hemen hemen hiç masif ağaç kullanmadan ve hiç laminasyon işine girmeden çok ucuz maliyetli 2.15-7.50 metre arasında tekneler yapılıyor.
KALIPLAMA VE LAMİNE AHŞAP
Günümüzde çok yaygın kullanılan kalıplama ve lamine ahşap tekniği de güçlü yapıştırıcıların ortaya çıkışı ile ilk olarak ve özellikle havacılık alanında yine 2.Dünya Savaşı sırasında başladı.
Kalıplama, 3 ? 6 mm kalınlığında biçilmiş kereste yapraklarının üst üste yapıştırılması, yapışkanın kürlenme süresince birbirlerine geçici olarak bağlanması tekniğidir.Tabanda kalan katmanın ayrıca sertleştirilmesi veya bir başka ek ile güçlendirilmesini gerektirmez.
Bizde lamine tekne dendiği zaman bu yöntemden bahsediliyor. (Örneğin: Kabuk 3 kat diyagonal lamine kaplama ?. Vs)
Bu teknikte bir tezgah üzerine ters olarak ucuz ağaçlardan karkası yapılmış tekne üzerine kalıplama yapılır. Tekne suda duruşu halinde çevrilir. İçindeki karkas dışarı alınır. Elimizde içinde eğrileri olmayan bir kabuk vardır.
Kalıplama tekniği ile uzun yıllar özellikle hafif yarış tekneleri inşaa edildi.
Laminasyon ise, omurga, bodoslamalar, eğriler, kemereler, küpeştelerde, düşük kalınlıklı masif ağaçların üst üste yapıştırma tekniğidir. Laminasyonun uygulamaya başlaması deniz araçları inşasında bir devrimdir. Örneğin omurga ve bodoslama düz bir zemine çizilir. Kereste yaprakları kat kat yapıştırılır. Planda istenen kalınlığa kadar ulaşılır. Sonra tesfiyesi yapılarak plana uygun omurga ve bodoslama elde edilir.
Oysa, geleneksel inşa tekniğinde bodoslama, eğriler için gelişimi sırasında eğilmiş ham ağaçlar aranıp bulunuyor ve bu yapı elemanları doğal eğimli bu ağaçlardan biçiliyordu. Eğriler bir kaç (En az üç) parçadan birleştiriliyordu. Laminasyon tekniği sayesinde tomruk ve ham ağaç talebi önemli ölçüde azaldı. Bir anlamda tekne inşası için ormanlar kurtuldu. Lamine yöntemi ile yapılmış bir eğri, zaman içinde içeriden çürüyüp kırılacak meşe veya kestane masif riskini hiç taşımaz.
Yine de kalıplama ve laminsayon tekniklerinin önemli bir handikapı var: Fazla işçilik
Ama inanın teknenin inşası sırasında fazladan verdiğiniz işçilik size kat be kat yıllar içinde geri dönecektir.
En güzel örneği 1997 yılında yapıp 2000 de sattığım, Mermaris'te, Göcek'te yıllarca kalıp sonra Bodrum'a giden ve nihayet 2008 yılında tekrar İstanbul'a dönen Yalıçapkını'dır.Onca yıla rağmen ne armuz yapmıştı ve boyası dökülmüştü. Sadece 3 günlük bir genel bakım yapıp yeni sahibine teslim ettik.
Yalıçapkını yumurta viyolü karkas üzerine strip planking ve üzerine epoksi/elyaf uygulaması yapılmış bir örnektir.
EPOKSİ REÇİNESİ
Çağdaş ahşapla tekne inşası gerçek anlamda 80?li yıllarda epoksi reçinesinin yaygınlaşması sayesinde hız kazandı. O nedenle çoğu zaman ?Ahşap/Epoksi? teknelerden bahseder olduk.
Epoksi, polyesterin ahşaba yeterince tutunmamasına karşılık, ahşabın dokusuna nüfus eden ve mükemmel tutuculuk sağlayan bir reçinedir. Yıllarca biz, Dünyaca çok ünlenen bir markayı kullandık. Neredeyse servet ödedik. Şimdi yerli üretim epoksinin sertleştirici ile birlikte litre fiyatı 1oTL gibi komik bir fiyata geldi.
Epoksi Ozmoz?u tanımaz bile !
Reçineye değişik eklentiler ile epoksi, farklı uygulamalarda bir ?system? oluşturur:
- Yapısal ahşap elemanların yapıştırılmasında ne çok fazla sıkıştırma ne de hassas düzenleme gerektirir. Sonradan tesfiyesi kolaydır.
- Radius çekme veya fletleme olarak isimlendirilen ve bir anlamda kaynak olarak tarif edebileceğimiz birbirine dik parçaların birleştirilmesinde, yapıştırıcı/macunlamaya uygundur.
- Ağacın dokusuna işleyerek nem emişini bir miktar engelleyen saf reçine uygulaması aynı zamanda malzeme yüzeyine bir miktarda sertlik kazandırır.
- Kabuk ve güvertenin cam elyafı ve epoksi ile kaplanması hem yüzeysel sertlik hem de sızdırmazlık sağlar.
Epoksi ile çağdaş ahşabın bir araya getirilmiş olması strip planking ? sandviç system ? Dik&Yapıştır ? Kontrplak kaplama başkaca devrim niteliğinde yeni teknikleri de ortaya koymakta gecikmedi. Okadar ki artık 46Ft Dik&Yapıştır tekne planları internette satılıyor.
Günümüzde yapıştırma ve epoksi ile kaplama teknikleri hem profesyonel hem de amatör tekne yapımcılarının vazgeçilmezleri haline geldi.
AHŞAP & EPOKSİ İKİLİSİ GELECEĞİN TEKNOLOJİSİDİR.
MEKANİK KALİTE ÖZELİKLERİ
Çağdaş ağaçlar çok üstün mekanik özelliklere sahiptir.Biyolojik saldırılara karşı korunması şartı ile doğasında uzun yıllar dayanma gücü vardır, mekanik özelliklerini yitirmez.
Kalıplanmış veya kontrplak haline getirilmiş ağaç, polyester(monolitik döküm) yapısından 3 kat hafiftir. Polyesterin %60 direncine ve aynı sertliğe sahiptir.
Ağaçtan yapılmış bir gövde veya güverte dayanım açısından yeterince serttir. Tersine daha ince olan polyester malzemeden yapılmış güverte ve kabukta sertlik yeterli değildir.Güverte üzerinde yürürken esner. O nedenle polyester yapılarda sandviçleme gerekmektedir.
İki malzemenin özgül ağırlıkları (Densite) göz önünde tutularak: Çağdaş ahşap polyestere gore 2.8 kat daha sert ve 1.65 kat daha dayanıklıdır. (Professional Boat Builder No.105 S-24)
Kontrplaktan yapılmış bir güverte sadece kemereler üzerine oturur. İstenen her türlü şekilsel değişikliğe müsaittir ve üzerine monte veya demonte edilecek malzemede hiçbir sorun oluşturmaz. Bir de polyester bir güverte üzerinde gönlünüze gore değişiklik yapmayı tahayyül edin !
Uzun yıllar çağdaş ahşap, iddalı yarış tekneleri prototiplerinde ideal malzeme olarak kullanıldı. Aynı özellikte ahşap/epoksi bir kabuk polyester kabuktan %20 daha hafif ve daha rijiddir.
Bir dönem kullanılagelen karbon elyaf/epoksi ise, soğutulmuş ortamda stoklama, fırınlama gibi zorlayıcı uygulama gerekleri nedeniyle gözden düştü. Şimdi yarış tekneleri yeniden modern ahşap teknolojileri ile üretiliyor.
TERMİK ÖZELLİKLER
Ahşap ısıyı az iletir.Fazladan izolasyon gereksinimi yoktur. Ahşabın diğer tüm malzemelerden daha sıcak bir ?tuşe?si vardır.O nedenle seri üretim yapan polyester ve alüminyum tekne üreticileri imalatlarında tekne konforunu arttırmak için özellikle güverte ve iç mekanlarda ahşap kullanıyor.
BAKIM
Genel olarak ?ahşap? ve özel olarak çağdaş ahşap, geleneksel uygulamalardan kaynaklanan bir ?önyargı? saldırısı altında. İyi inşa edilmiş bir Ahşap/epoksi tekne sadece dışındaki verniklerin bakımı haricinde polyester bir tekneden daha fazla bakım istemez.
Bir kaza sonrasında veya gönüle gore bir değişiklik istendiğinde tamir ve tadilat polyester tekneye gore çok daha kolaydır. Ahşap bir tekneyi yenilemek polyester tekneyi yenilemekten çok daha mümkündür.
İster yeni bir tekne yaptırmak yoluna gidin ister 2.el tekne ararışında olun. Çağdaş ahşap yöntemi ile üretilmiş teknelerden korkmayın. Aksine onlara ulaşmaya çalışın!
Ekim 01, 2011, 03:16:35 ÖÖ
