Artık 4 yıl filan oluyor sanırım kendi tasarımım katamaranı yapmaya karar vereli. Haftada 2 gün gibi ciddi mesai harcayıp ne öğrenmem gerekiyorsa sırayla öğreniyorum. Hala da öğrenecek çok şey var girişmeden önce.
Netekim, gelelim senin fikrine.
Bunların hepsi teorik edinilmiş bilgiler olsa da, çoğunun bir çok tasarımcının uyguladığı temel kurallar seviyesinde olduğunu gördüm.
Direğin konumunu doğru hesaplamak yelken performansını etkiliyor. Tekneye yandan baktığında su altında kalan ve suya yanal olarak direnç gösteren yüzeylerin direnç gösterdiği merkezi bul. Bu genellikle geometrik merkezle aynı yada yakın oluyor.
Daha sonra muhtemel yelkenlerin center of effort denilen, etki merkezlerini bulman gerek. Sailing ve center of effort yazsan yeterince kaynak bulursun. Yelken direğinin konumu için bu iki değer lazım.
Mühim olan, center of effort'un, yanal direnç merkezinin önünde kalması. Ancak çok fazla da önünde olmaması. Bu şekilde ayarlandığında, yelkenin kuvveti mümkün olduğunca tekneyi ileri itmeye aktarılabiliyor. Bu ayar ne kadar hatalı olursa, yelkenin efor'undan o kadar ziyan etmiş oluyoruz. İşin aslı, Çok saçmalamadıkça amatör yapım bir teknede muazzam bir fark yaratmayacaktır. Ancak yine de yelkenin beklendiği gibi çalışması ve yaptığın işe değecek sonuç almak bakımından hesap kitap yapmak lazım. Neticede suda hareket halinde iken hem c.o.e, hem de yanal direnç merkezi sürekli değişiyor. Biz de üstüne hatalı iş yaparsak bu yelkeni niye diktik ki bir işe yaramıyor durumuna düşmemek lazım.
Salma yada daggerboard konusu:
Amatör tasarım ve küçük bir katamaran olduğunu düşünürsek, keel denilen sabit kısa salmalar katamaranın hem stabilitesine, hem de doğru çizgide gitmesine yardımcı olacaktır. Öte yandan hızını düşürecektir. Amacınız uçayım jet gibi gideyim değilse, sabit kısa salmalar düşünebilirsiniz.
Öte yandan daggerboard denen çekilebilir salmalar %100 çalışma felsefesine hakim olmasam da rüzgar durumuna göre aşağı salınarak yelken performansını ve stabiliteyi artırmada kullanılıyor. Sürtünme azlığı ve hafiflik avantajları var.
Ayrıca sürtünmeyi çok artırmadan yanal direnci artırmak için de kullanılıyor. bu da yelken performansını artırıyor.
Omurgaya gelirsek, doğru anladıysam hull'ların altında boydan boya uzanan parçalardan bahsediyorsunuz sanırım.
Bence 9 metre boyunda ve çok da yük çekmeyecek bir tekne için mümkün olduğunca sade bir gövde yapısını korumak lazım.
Ben olsam, o çıkıntı omurga yerine 6mm kontraplak kullanıyorsam 9mm kontraplak kullanır, tek kat dikine tek kat 45, tek kat da -45 yönüne unidirectional elyaf ile 3 kat elyaf atardım. Neticede çok hafif olmasa da çok sağlam bir gövde olurdu.
Katamaranda gövdeyi bütün düşünmek lazım. yani üst güvertesini de gövdeyle beraber elyaflayarak mümkün olduğunca monokog mantıkta yapmak lazım. Böylece hafiflik ve sağlamlık paralel gidebilir.
Katamaranın küçük ve hafif olacaksa, Suyla sürtünecek yerler mümkün olduğunca sade ve sürtünmeye yol açacak çıkıntılardan arındırılmış olmalı. Zira küçük teknede küçük de olsa ekstra sürtünmeler daha çok performans kaybına sebep olacaktır.
Güverte yüksekliği : ( bridge deck clearance )
Güvertenin altının sudan uzaklığı, bir çok başarılı tasarımda minimum 70cm civarı kabul ediliyor. Dalgalarla güvertenin herhangi bir etkileşimi hem gövde bütünlüğüne hem performansa hem de konfora oldukça zarar. Bu ölçüye özellikle dikkat etmekte fayda var.
Başarılı katamaranlarda güverte, teknenin burnundan mümkün olduğunca uzak yapılıyor. Sebebi se, büyük dalgalarla karşılaştığında, güvertenin dalgayla yüzleşmeden önce katamaranın burnunun dalgaya tırmanmasını sağlamak. böylece daha konforlu ve güvenli bir tekne elde ediliyor. üstelik performansa da çok faydası var.
Ancak unutulmamalı ki, teknenin kaldırma gücü merkezi ile ağırlık merkezi hemen hemen aynı dikey doğrultuda yer almalı.
Böyle olmazsa tekne denizde düz durmakta zorlanacak, hesaplanan center of effort ve yanal direnç merkezleri anlamını yitirecek ve performans saçmalayacaktır.
Son olarak da ağırlık merkezi ne kadar başarılı yapılırsa yapılsın, ağırlık teknenin uçlarına doğru oldukça az, kaldırma gücü merkezine doğru oldukça yoğun olmalı. Böylece Tekne maksimum dengeli ve verimli olabilir.
Ayrıca ağırlık merkezi dikey doğrultuda ne kadar şağıda olursa o kadar dengeli ve güvenli olacaktır.
Maketinizi yaparken konstrüksiyonu düşünmediniz diye varsayıyorum.
Ayrıca bence üst yapıyı biraz daha eforla daha ayrodinamik yapabilirsiniz. Bu boyuttaki bir tenede o üst yapı ile rüzgar direnci yüzünden performans kaybınız çok olur diye düşünüyorum.
Son olarak, biraz daha geniş olması gerekiyormuş gibi geliyor. Ölçülerinden emin değilim ama görsel olarak, biraz daha geniş olması stabilite olarak size geri dönecektir. Dar olmasının size pek bir faydası olacağını düşünmüyorum.
Toplanablir tasarım fikri güzel
umarım başarırsınız.
Her ne kadar hepimiz amatör olsak da, teknik ve teknoloji ilerliyor. Mühendislik konuları eskiye göre daha kolay. Bence Yapmak isteyenler neye giriştiklerinin farkındalarsa mümkün olduğunca desteklemek lazım. Ama yine de amatör olduğumuzu ve dünyanın parasını yatıracağımız ilk tasarımımızda "aaa onu hiç bilmiyordum" yada " hiç öyle düşünmemiştim" diyeceğimiz çok şey olacaktır.
Kasım 07, 2013, 09:32:34 ÖÖ
