YELKEN DONANIMLARI

[daruga01]

yelkenler ve direkleri ile ilgili yararlı bir kitap.
bütün arkadaşlara kolay gelsin.
saygılar.

[daruga01]

Arma ve yelken çeşitleri:

YELKENLİ TEKNELERDE ARMALAR

Kabasorta arma:

Direğe dik açı yapan, seren denen yatay direkler üzerine açılan bir yelken düzenine sahiptir.

Sübye arma:

Ana yelkenin ön yakası direk ve istralyalara sabitlenir, alt yaka flok yelkeni gibi bazı istisnalar dışında bir bumba ile açılır. Günümüz teknelerinin çoğu sübye armalıdırlar.

Direklerine Göre Armalar:
Tek direkli ve çok direkli olarak ayrılırlar.

Tek direkli armalar:

SLOOP: Bir ön yelkeni vardır.
CUTTER (KOTRA): İki ön yelkeni vardır.
KAT: Ön yelkeni bulunmaz.

İki veya daha çok direkli armalar:

KETCH: Ön direk uzun (ana direk), mizana direği dümen palasının önünde yer alır.
YAWL: Ön direk uzun (ana direk), mizana direği dümen palasının arkasında yer alır.
USKUNA: Arka direk uzun (ana direk), ön direk kısadır.

YELKEN TİPLERİ

DÖRT KÖŞE:
Kabasorta armanın temel yelkenidir, yelken halatlarla bir serene bağlanır.

LATİN:
Alt köşesi mümkün olduğunca aşağıda tutulan ve bu sayede direkteki bölümü yukarıda kalan, 3 yakalı yelkendir.

PRAÇIRA:
Yelkeni taşıyan serenin, direğin önüne çekildiği yelken sistemidir.

RANDA:
Yelkenin üst köşelerini bağlamak üzere direğe geçirilmiş giz denilen çubuğun üzerine açılmış yelken tipidir.

AÇAVELA:
Direkte çapraz olarak uzanan açavela denen bir çubuk üzerine açılan yelkendir.

BERMUDA:
Günümüzde yaygın olarak kullanılan ve alt kenarı (yakası) bir bumba üzerine açılan üçgen yelken türüdür

Çift yelkenli teknenin büyük olan yelkenidir. Direğe bağlıdır. ANA YELKEN adı verilir. Ana yelken ipleri (iskotalar) yardımıyla kontrol edilir. Yelkene daha iyi form verebilmek için bazı ana yelkenlerde yelkene paralel önden arkaya doğru çıtalar bulunur.
Gene iki yelkenli teknelerde (sloop arma) öndeki küçük yelkene FLOK ya da CENOVA adı verilir. Eğer öndeki yelken teknenin direğinin arkasına geçmiyorsa ya da çok az geçiyorsa flok, %5'lik bir kısımdan fazlasını geçiyorsa cenova adını alır.
Yelken direğinin ayakta durmasını sağlayan ve bu direği baştan destekleyen teldir. BAŞ ISTRALYA adını alır. Özellikle büyük yelkenli teknelerde orsa seyrinde üzerine büyük yükler bindiği için sağlam olmalıdır. Gerilmelerinin belli ölçüleri vardır. Çok gergin yada çok boş olmaması için tansiyon ayarı yapılarak gerginliği ayarlanmalıdır.
Direği arkadan destekler gibi görünen tele de KIÇ ISTRALYA denir. Esas görevi sert havalarda gerilerek direği bükmektir ve bu sayede yelkendeki toru azaltmaktır. Çünkü sert havalarda fazla tor zaten istememekteyiz.
Ana yelkeni alttan tutan ve direğe bağlı olan uzun ince parçadır. Görevi yelkeni alttan açık tutmak ve yelkenin formunu ayarlamaktır. Bumba oynayan bir parçadır. Rüzgara göre devamlı hareket eder ve ayarlanır.Özellikle sert havalarda rüzgar altına doğru manevra yaparken (boci tramola-kavança) ani ve çok hızlı hareket edebileceğinden dikkat edilmelidir. Dolayısıyla dönüş dikkatli yapılmalıdır.
Yelkenin yukarıda durması için gerekli ana parçadır. DİREK adı verilir. Yelken direk yardımıyla basılır ve kullanılır. Uzunlukları ve yapıldığı malzeme tekne boyuna, tasarımına ve amacına göre değişiklik gösterir.
Direği yandan destekleyen ve tutan teldir. ÇARMIK teli adını alır. Yelkenli teknenin sancağında ve iskelesinde olmak üzere iki adet vardır. Yelken seyri sırasında özellikle rüzgarüstü çarmık teli üzerine büyük kuvvetler biner. Bu sebepten dolayı rüzgaraltı tel ise biraz daha boş gibi görünür. Bunlarında ayarları tansiyon ölçümüyle hesaplanıp, yapılmalıdır.
Denizdeki tüm teknelerde ve yelkenli teknelerde ortak kullanılan bir terimdir. Teknenin yanlarına BORDA adı verilir.
Her teknede aynı adı alır. BAŞ kısımdır.
Her teknede aynı adı alır. KIÇ kısımdır.
Her teknede aynı adı alır. BAŞ ÜSTÜ adı verilen kısımdır