Yelken Nedir?

[vlkanaydin]

Rüzgâr gücünden yararlanıp yol alması için teknelerin direklerine çekilen kalın bezden kanat. Bol rüzgâr alması için geniş yüzey oluşturacak biçimde çekilen yelken, genellikle sık dokunmuş ve rüzgâra dayanıklı kumaşlardan seçilir. Teknenin yönünü ve hızını ayarlamak için yelken değişik yönlere çevrilebilir. Ana yelken, teknenin hızını ayarlar. Baş (flok) ve kıçtaki (böcurum) yelkenlerse teknenin dönüşlerini kolaylaştırmada kullanılır. Ancak tam denge dümenle sağlanır. Yelkenler, genellikle üzerinde bulundukları ve etki yaptıkları direklerin adlarını alırlar.

[daruga01]

Arma çeşitleri ile ilgili bir link. gerçi en önemlisi sloop herhalde ama. ben bilmiyordum öğrendim. benim gibi düşünen arkadaşlar için.
http://www.sailfree.com/Rigs/rigs.htm

[Payaz]

Tesekkurler cok faydali.

[selim]

Birkaç sene önce model yelkenli işine merak salınca, yelken ne imiş öğrenelim dedik tabii her zaman olduğu gibi internetten. İnternette herkesin yazdığına inanmayın hatta her bulduğunuz kitaba da inanmayın. Yazanın konu ile MUTLAKA itibarlı veya bilinen biri olmasına özen gösterin.

Tabii merak salana kadar hep rüzgarın itmesi ile yelkenlinin gittiğini düşünürdüm ve hep merak ederdim, rüzgara karşı nasıl gidiyor, herhalde açısal ve vektörel bir kuvvet var ama hiç ilğimi çekmediği için araştırmamıştım. öğrenince de biraz şaşırdım.

Yelken tekneye iki şekilde hareket edeceği kuvveti sağlıyor, bunun birisi iterek diğeri çekerek. İterek olanı anlamak kolay, bir şeye üflediğinizde ileri gider. Çekerek olan ise biraz aerodinamik bilmek gerekiyor ama şöyle düşünebilirsiniz, yelkenin önünde bir elektrik süpürgesi var, bu havayı çekiyor ve yelken elektrik süpürgesine doğru gitmeye çalışıyor. Dolayısı ile rüzgara karşı gidebiliyorsunuz. Fiziksel olarak rüzgar geriye doğru bir kuvvet üretmeyeceğinden, gitmesi mümkün değil gibi gözüküyor ancak aerodinamik olarak bu mümkün.

Nasıl olduğunu açıklamadan önce birşeyden daha bahsedelim, sanıyorum rüzgara karşı gitmeye ORSA deniyor ve bazı yelkenlilerin, basitçe söylemek gerekirse, eski KALYON tipli teknelerin ORSA gidebilme yeteneği yok, gitmeleri için mutlaka rüzgarı bir şekilde arkalarına almaları lazım. Dolayısı ile şöyle düşünebilirsiniz, ORSA gidebilen yelkenliler olduğu gibi gidemeyenleri de var. İterek giden teknenin yelkeninin her iki tarafından rüzgar geçmez, sadece arkaya vurur veya çok az geçer.

Bir şey daha söyliyelim, davul gibi düz ve gerilmiş bir yelken ile ORSA gidemezsiniz, yelkenin MUTLAKA rüzgar istikametinde bir bombe alması lazım, en iyi şekli de uçak kanadının üst kısmı gibi olması.

Bom öyle bir şekilde ayarlanmalı ki, önden gelen rüzgar (tabii ki tam ön değil) yelkenin her iki tarafından da geçebilsin ve yelken üzerinde siz bir bombe oluşturabilin. Oluşan bombenin dış kısmı, iç kısmından daha uzundur ve rüzgar aynı zamanda geçmesi gerektiğinden uzun olan kısımda iç kısma göre daha hızlı gider. Yani iç ve dış kısımdan geçen rüzgarların HIZ FARKI var.

Bu hız farkı aynı seviyede BASINÇ FARKI oluşturur, yani hızlı rüzgar geçen kısımda, yavaş rüzgar gecen kısıma nispeten BASINÇ DAHA DÜŞÜK olur. Yelken de düşük basınçlı tarafa girmeye çalışacağından tekneyi de o tarafa ÇEKER. İtmede de basınç farkından dolayı kuvvet oluşur, fiziksel ve aerodinamik mekanizma aynıdır sadece rüzgar yelkenin arkasına üflediğinde, yelkenin ön kısmına göre arka tarafta YÜKSEK BASINÇ oluşur. Gördüğünüz gibi tekne (veya yelken) her iki şekilde de ALÇAK BASINCA doğru gitmeye çalışıyor.

Bilemiyorum açıklayıcı oldu mu? ama devam edelim.

Bazı yelkenlilerde görmüşsünüzdür, yelken etrafında uçak kanadı profililnde bir çember vardır, bu yelkene şekil vermesi ve yelkenin uçak kanadı gibi bombe alması içindir. Birçok yelkenlide sadece BATEN'ler vardır, bunlar da yelkene uçak kanadı gibi bir şekil vermek içindir. Özellikle müsabaka tipi ve/veya performanslı teknelerin yelkenleri bombeli şekilde üretilir.  Böyle bombeli üretilen yelkenler daha kolay ve daha düzgün şekil alır.

Baten veya çember koymaz iseniz, yelkeninin yine şekil alır, çekme kuvveti üretir ancak bombe şekli uçak kanadı değil dairesel olacağından VERİMSİZ çalışır yani AZ KUVVET üretirsiniz.

BOMBESİZ imal edilen bir yelkene de uçak kanadı şekli vermeniz mümkündür ama bombeli olması daha kolay şekil almasını sağlar.

Gerçek yelkenliler için yelken üretim tekniğini tam bilmediğimden yanlış bir şey yazabilirim. Modellerde BOMBELİ yelkenler paneller halinde üretilir, dikiş yerlerine şekil alabilecek şekilde kavisler verilir. Bazıları bu kavisleri dairesel, bazıları da uçak kanadı şekli olabilecek şekilde verir.

Eğer performans peşindeyseniz veya yarışa girecekseniz ve uçak kanadı şekli alabilecek panelli bir yelken yapmasını bilmiyorsanız, MUTLAKA bir yelken imalatçısına gitmeniz gereklidir. Ülkemizde böyle bir faaliyet alanı varmıdır bilmiyorum

[vlkanaydin]

Yelkeni içe doğru kavisli yapmak için sailcut diye bir program vardı. Parçalı olarak imal edebilmek için gerekli hesaplamaları otomatik olarak yapıyordu. Nasıl kullanılıyor o program bende detaylı olarak bilmiyorum ama not olarak ekleyeyim dedim.